Publicación orixinal en Enlace Zapatista
TERCEIRA PARTE: A MISIÓN. Subcomandante Insurxente Galeano. Decembro de 2020.
De como Defensa Zapatista trata de explicarlle a Esperanza cal é a misión do zapatismo e outros felices razoamentos.
“Ben, vouche explicar algo moi importante. Pero non podes anotar, basta que o manteñas na túa cabeza. Porque o caderno podes deixalo batido en calquera lado, pero coa cabeza tés que cargar sempre”.
Defensa Zapatista camiña dun lado a outro, como din que facía o finado cando explicaba algo moi importante. Esperanza está sentada sobre un tallo e, previsora, colocou un nailon sobre a madeira húmida, floreada de musgo, fungos e pólas secas.
“Logo imos ver o lugar onde chegamos coa loita?”, solta Defensa Zapatista sinalando a ningures coas súas manziñas.
Esperanza está matinando unha resposta, pero é manifesto que Defensa fixo unha pregunta retórica, é dicir, non lle interesa a resposta, senón as preguntas que seguen á primeira cuestión. Segundo ela, Defensa Zapatista está siguindo o método científico.
“O problema no é tanto chegar, senón facerse un camiño. Vaia, que se non hai camiño, pois hai que facelo, porque se non…”, a rapaza sostén un machete que a saber de onde saíu, pero seguro nalguna champa están a botalo en falta.
“Logo, o problema como que mudou e o primeiro é o camiño. Porque se non hai camiño cara onde queres ir, a ansia por chegar é de balde. Entón, que imos facer se non hai camiño cara onde imos?”.
Esperanza responde con agrado: “Agardamos a que deixe de chover para non enchouparnos cando fagamos o camiño”.
Defensa peitéase o pelo – desbarata o peiteado que ás súas mamaces lles levou media hora acomodar- e berra: “¡Non!”.
Esperanza duda e aventura: “Contámoslle unha trola ao Pedrito como que hai lambetadas aló onde imos, pero como non hai camiño, quen faga o faga primeiro fártase delas”.
Defensa reacciona: “Logo imos pedir axuda aos pinches dos homes? Endexamais. Nós ímolo facer como mulleres que somos”.
“Certo”, dí Esperanza, “qué tal e de súpeto hai chocolates”.
Defensa segue: “Máis, é se nos perdemos cando vaiamos abrindo o camiño?”.
Esperanza responde: “Berramos pedindo axuda? Lanzamos un foguete ou tocamos o caracol para que oian na aldea e veñan rescatarnos?”.
Defensa entende que Esperanza está tomando o tema ao pé da letra e, amáis, está gañando o consenso do resto do público. Por exemplo, o gato-perro agora relambe o mostacho imaxinando a pota chea de chocolates ao final do arco da vella, e o caballo choco sospeita que ao mellor tamén hai millo con sal e a pota reborda de garrafas de plástico. A Calamidad ensaia a coreografía que lle deseñou o SupGaleano, chamada “pas de chocolat”, que consiste en botarse, ao modo “rinoceronte”, sobre a pota.
Elías Contreras, pola súa banda, desde a primeira crítica sacou a súa pedra e afía o machete de dobre canto.
Akén diso, un ser indefinido, extraordinariamente semellante a un escarabello, leva unha pancarta onde se lee: “Llamadme Ismael”, discute co Vello Antonio as vantaxes da inmobilidade en terra firme, e razoa: “Pois si, meu Queequog, non hai balea branca que arrime a porto”. O vello inxígena e zapatista, mestre involuntario daxeración que se ergueu en armas no 1994, arrola un ciagrro con dobrador e escoiota atento os razoamentos do bichiño.
A cativa Defensa Zapatista asume que, como lles pasa ás ciencias e ás artes, está no difícil lugar no que se é incomprendida: como un pas de deux agardando o abrazo para as pirouettes e o sostén para un porté; como un filme preso nunha lata, agardando unha mirada que o rescate; como un peirao sen embarcación; como h cumbia pendente duns cadrís que lle dean vocación e destino; como un Cigala cóncavo sen convexo; como Luz Casal indo a encontro da flor prometida; como Louis Lingg sen as bombas do punk; como Panchito Varona na procura, detrás dun acorde, dun abril roubado; como un ska sen slam; como un xelado de noz sen un Sup que lle faga as honras.
Pero Defensa á defensa, pero tambén é zapatista, así que nada de que nada, resistencia e rebeldía, e coa ollada busca o socorro do Vello Antonio.
“Pero as tormentas non respetan nada: o mismo en mar que en terra, no ceo e no chan. Ata as entrañas da terra retórcense e sofren humanos, plantas e animais. Non importan a súa cor, o seu tamaño, as súas usanzas”, dí con voz queda o Vello Antonio.
Todos gardan un silencio metade respeto e metade terror.
Segue o Vello Antonio: “As mulleres e os homes buscan guarecerse de ventos, choivas e chans rotos, e agardan a que pase para ver que quedou e que non. Pero a terra vai máis aló, porque se prepara para despois, para o que segue. E no seu gardarse comeza xa a mudar. A nai terra non agarda a que remate a tormenta para ver que facer, senón que desde antes comeza a construír. Por iso din os máis sabios que a mañá non chega así nomás e aparece de súpeto, senón que está xa axexando entre as sombras e, quen sabe mirar, atópaa nas fendas da noite. Por iso os homes e mulleres de millo, cando sementan, soñan coa tortilla, o atole, o pozol, o tamale e o marquesote. Non hai aínda, pero saben que haberá e é o que manda o seu traballo. Miran o seu trabajadero e ollan o froito ata antes de que a semente toque o chan.
Os homes e mulleres de millo, cando miran este mundo e as súas dores, miran tamén o mundo que haberá que levantar e fanse un o seu camiño. Tres olladas teñen: unha para o anterior; a outra para o de agora, e outra una para o que segue. Así saben que sementan un tesouro: a ollada”.
Defensa asente electrizada. Decátase de que o Vello Antonio entende o argumento que non acada explicar. Dúas xeracións distantes en almanaque e xeografía tenden unha ponte que vai e vén… como os camiños.
“¡Certo!”, dí a rapaza case berrando, e olla con agarimo ao ancián.
E prosegue ela: “Se xa sabemos onde imos, quere dicir que xa sabemos onde non queremos ir. Entón en cada paso imos afastándonos dun lado e ímonos achegando a outro. Non chegamos aínda, pero o camiño que facemos vai marcando xa por ese fado Se queremos comer tamales, non imos estar sementando cabazas”.
A concorrencia en pleno fai un comprensible xesto de noxo, imaxinando unha horrible sopa de cabazas.
“Vencemos a tormenta co que sabemos, pero xa estamos a preparar o que segue. E preparámolo xa de vez. Por iso hai que levar a palabra lonxe. Non importa se quen a dixo xa non vai estar, senón que o que importa é que chegue a semente a boa terra e que, onde xa hai, desenvólvase. Dito dotro xeito, apoio. Esa é a nosa misión: ser semente que busca outras sementes”, sentencia Defensa Zapatista e, dirixíndose a Esperanza, pregunta: “Entendiches?”.
Esperanza ponse de pé e, con toda a solemnidade dos seus 9 anos, responde seria:
“Si, claro entendín que de seu, imos morrer miserablemente”.
E, case inmediatamente, engade: “Pero imos facer que valla a pena”.
Todos aplauden.
Para reforzar o “que valla a pena” de Esperanza, o Vello Antonio saca do seu macuto unha bolsa dos chocolates que chaman “ besitos”.
O gato-perro fáise cunha boa manchea cunha gadoupada e o cabalo choco prefire continuar coa súa garrafa de plástico.
Elías Contreras, comisión de investigación do EZLN, repite polo baixo: “imos facer que valla a pena”, e manda o corazón e o pensamento ao irmán Samir Flores e a quen se enfronta, só coa súa dignidade, ao ruidoso ladrón da auga e da vida que se agacha detrás das armas do capataz, ese que oculta na súa leria a cega obediencia que debe ao Mandón: primeiro diñeiro, despois diñeiro, diñeiro ao final. Nunca xustiza, liberdade tampouco, xamais a vida.
O bichito comeza a relatarr de como unha barra de chocolate salvouno de morrer na estepa siberiana mentres ía, procedente das terras do Sami –onde entoou o Yoik-, a territorio dos Selkup a render honras ao Cedro, a árbore da vida. “Fun aprender, que para iso son as viaxes. Porque hai resistencias e rebeldías que non por silenciadas en calendarios e xeografías, son menos importantes e heroicas”, di mentres, cos seus múltiples patitas, libera ao chocolate da súa prisión de brillante papel aluminio, aplaude e se zampa un anaco, todo a un tempo.
Pola súa banda, Calamidade entendeu ben iso de que hai que pensar no que segue e, co chocolate embarrado nas súas pequenas mans, declara entusiasmada: “Imos xogar aos flocos de millo!”.
-*-
Desde o Centro de Adiestramento Marítimo-Terrestre Zapatista.
O SupGaleano impartindo o obradoiro “El Gómito Internacionalista”. México, Decembro do 2020.
Do caderno de apuntes do gato-perro: O tesouro é o outro.
“Ao rematar, miroume amodo co seu único ollo e díxome: «Agardábao Don Durito. Saiba vostede que son o último dos piratas verdadeiros que vive no mundo. E digo o de «verdadeiros» porque agora hai infinidade de «piratas» que rouban, matan, destrúen e saquean desde os centros financeiros e os grandes palacios gobernamentais, sen tocar máis auga que a da tina. Aquí está a súa misión (entrégame un cartafol de pergamiños vellos). Atope vostede o tesouro e póñao en lugar seguro. Agora descúlpeme, pero teño que morrer». E ao dicir isto último, deixou caer a cabeza sobre a mesa. Si, estaba morto. O lorito levantou voo e saíu por unha xanela dicindo: «Paso ao exiliado de Mitilene, paso ao fillo bastardo de Lesbos, paso ao orgullo do mar Exeo. Abride vosas 9 portas temido inferno, que alá vai descansar o grande Barbarroja. Atopou quen lle siga os pasos e dorme agora quen fixo do océano apenas unha bágoa. Con Escudo Negro navegará agora o orgullo dos Piratas verdadeiros». Baixo a xanela estendíase o porto sueco de Göteborg e de lonxe unha nyckelharpa choraba…”
Don Durito de La Lacandona. Outubro do 1999.
Sección: Tres desvaríos, dous grupos e un amotinado.
Se seguimos o roteiro do Almirante Maxo, creo que chegamos máis rápido se nos imos camiñando polo estreito de Bering
Por ovarios non nos detemos
Xa está o motor, xa só resta… ¡¿la lancha?!
A tripulación I
A tripulación II
Aínda estamos sen barco, pero xa hai quen encabece motín a bordo
